HomeSpojrzenie na zachód: przemoc i radykalizm prawicowy na stadionach Bundesligi

Spojrzenie na zachód: przemoc i radykalizm prawicowy na stadionach Bundesligi

Od początku lat 50. policja w RFN jest obecna na stadionach piłkarskich i w ich okolicy, aby zapewnić porządek i bezpieczeństwo. Przynajmniej od lat 70. przemoc na stadionach piłkarskich w Europie staje się coraz większym problemem. Skinheadzi i pseudokibice toczą publiczne walki na trybunach i mają wpływ na atmosferę panującą na stadionach. Smutnym punktem kulminacyjnym jest katastrofa na stadionie Heysel w Brukseli podczas finału Pucharu Europy w 1985 r., kiedy w wywołanej przez pseudokibiców zbiorowej histerii zginęło 39 osób. Politycy w całej Europie próbują położyć kres przemocy. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego obserwuje działania na zachodzie, a grupa robocza analizuje doniesienia prasowe. Ocena sytuacji przez organy bezpieczeństwa NRD jest uwarunkowana ideologicznie: agresywne zachowanie kibiców na stadionach NRD jest postrzegane wyłącznie jako „gloryfikacja” i naśladownictwo zachodniej subkultury. W ten sposób państwo Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec uchyla się od odpowiedzialności za przyczyny aktów przemocy wśród kibiców. W RFN policja próbuje walczyć z przemocą i prawicowym radykalizmem na stadionach piłkarskich, stosując podwójną strategię: z jednej strony surowo reaguje na przemoc, a z drugiej stawia na działania prewencyjne, aby zapobiec jej w przyszłości. Pierwszą ofiarą śmiertelną w RFN w 1982 r. jest kibic Werder Brema, Adrian Maleika, który zostaje napadnięty i uderzony kamieniem w głowę przez prawicową grupę pseudokibiców HSV. Podczas gdy w NRD problem przemocy nie jest prawie w ogóle poruszany publicznie, w RFN rozwija się szeroka debata społeczna, której towarzyszą media i środowiska naukowe. Zdjęcia i filmy przedstawiające przemoc na stadionach wciąż na nowo wywołują dyskusję.

Policjant z kamerą wykonuje swoją pracę podczas finału Pucharu Europy w 1988 r. pomiędzy Holandią a Związkiem Radzieckim w Monachium. Po katastrofie na stadionie Heysel w centrum uwagi znajdują się agresywne grupy kibiców. (1)

Policjanci na koniach próbują opanować tłum kibiców podczas derbów pomiędzy Schalke 04 a BVB w 1958 r. na stadionie Rote Erde w Dortmundzie. (2)

Przepełniony stadion podczas derbów regionu w Essen: policja w 1959 r. obserwuje zachowanie widzów podczas meczu pomiędzy Rot-Weiss Essen a Schalke 04. (3)

Policja jest obecna na stadionie podczas mistrzowskiego sezonu klubu Eintracht Braunschweig w 1967 r. (4)

W 1968 r. młodzi kibice klubu 1. FC Nürnberg zachowują się agresywnie na stadionie w Monachium przy Grünwalder Straße podczas meczu Bundesligi z FC Bayern. Policja interweniuje. (5)

W 1981 r. policjant zabezpiecza wejście na Parkstadion w Gelsenkirchen. (6)

Nadzór policji konnej nad kibicami Schalke 04 latem 1989 r. w trakcie drogi na stadion Rot- Weiss Essen. (7)

Przed derbami między Schalke 04 a Borussią Dortmund w połowie lat 70. doszło do eskalacji przemocy. Grupy kibiców weszły ze sobą w konflikt już w drodze na stadion. Na odbitce fotograf zaznaczył miejsca, w których należy wykonać kadrowanie zdjęcia. (8)

Gwałtowne zamieszki podczas meczu Bundesligi pomiędzy kibicami Hertha BSC i Hamburger SV w 1973 r. (9)

Przed finałem mistrzostw Europy pomiędzy reprezentacją Niemiec a Związku Radzieckiego w 1972 r. w Brukseli belgijska policja wkracza do akcji. Rzucający się w oczy niemiecki kibic zostaje wyprowadzony przez funkcjonariusza. (10)

Siły policyjne zabezpieczają konwój samochodowy mistrzowskiej drużyny Eintracht Braunschweig latem 1967 r. w centrum miasta Braunschweig. (11)

Puchar mistrzowski i Peter Grosser, kapitan mistrzowskiej drużyny TSV 1860 München, otrzymują eskortę policyjną na stadionie przy Grünwalder Straße w Monachium. Na początku nowego sezonu 1966/67, w sierpniu 1966 r., klub prezentuje trofeum mistrzowskie swoim kibicom i widzom. (12)

Policja reguluje ruch pieszy i samochodowy kibiców zmierzających do stadionu Georg-Melches-Stadion przed meczem Bundesligi drużyny Rot-Weiss Essen, 1969 r. (13)

Franz Beckenbauer opuszcza stadion „Betzenberg” w Kaiserslautern pod eskortą policji. W październiku 1973 r. FC Bayern przegrał 4:7 w historycznym meczu z 1. FC Kaiserslautern. (14)

Radość Juppa Heynckesa (Borussia Mönchengladbach): po zdobyciu mistrzostwa Niemiec w 1971 r. gwiazda Borussii przechodzi przez szpaler policjantów. (15)

Finał Pucharu Niemiec w piłce nożnej w 1988 r. na stadionie olimpijskim w Berlinie pomiędzy Eintrachtem Frankfurt a VfL Bochum: na wypełnionej po brzegi trybunie kibiców Eintrachtu trybuny widzów zabezpieczono kordonem policyjnym. (16)

Kontrola wejścia przed bramami berlińskiego stadionu olimpijskiego: policja przeszukuje kibiców Borussii Dortmund, którzy chcą obejrzeć finał Pucharu Niemiec pomiędzy ich drużyną a Werderem Brema w maju 1989 r. (17)

Finał Pucharu Niemiec w roku 1987: Na Stadionie Olimpijskim w Berlinie panuje wyjątkowa atmosfera. W finale Hamburger SV zmierzy się ze Stuttgart Kickers. Kibice z Hamburga rzucają na bieżnię bomby dymne. (18)

Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego analizuje artykuły zachodnioniemieckich gazet dotyczące przemocy wśród kibiców w RFN i Europie Zachodniej. Wśród nich znajduje się również artykuł o katastrofie na stadionie Heysel w Brukseli podczas finału Pucharu Europy Mistrzów Krajowych w 1985 r. pomiędzy Juventusem Turyn a FC Liverpool. W wyniku starć między grupami pseudokibiców obu drużyn zginęło 39 osób. (19)

Zdjęcie tylnej części bluzy kibica Werderu w 1982 r. Napis „Śmierć i nienawiść dla HSV” nawiązuje do śmierci kibica Werderu, Adriana Maleiki w tym samym roku. (20)

Podczas meczu Bundesligi pomiędzy 1. FC Kaiserslautern a VfB Stuttgart na początku lat 80. policja wyprowadza agresywnego kibica. (21)

Kibice klubu Werder Brema podczas pogrzebu Adriana Maleiki. 16-letni fan klubu kibiców „Die Treuen” padł ofiarą brutalnego ataku pseudokibiców Hamburger SV w 1982 r. (22)

Prowokacje podczas Pucharu Europy: kibice Borussii Dortmund spotykają się w 1966 roku przed finałem Pucharu Europy Zdobywców Pucharów na stadionie Hampton Park w Glasgow z kibicami FC Liverpool. (23)

Finał Pucharu Niemiec w piłce nożnej w 1987 r. na stadionie olimpijskim w Berlinie: podczas meczu pomiędzy Hamburger SV a Stuttgarter Kickers policja zatrzymuje chuligana. (24)

Policjanci wyprowadzają agresywnego kibica z trybun podczas meczu Bundesligi pomiędzy 1. FC Kaiserslautern a Rot-Weiß Oberhausen w 1970 r. (25)

Podczas meczu Bundesligi pomiędzy Eintracht Braunschweig a Borussią Dortmund w listopadzie 1976 r. policja w Braunschweig brutalnie tłumi zamieszki wywołane przez kibiców z Dortmundu. (26)

Zamieszki kibiców podczas meczu Bundesligi latem 1981 r.: policja interweniuje w sektorze kibiców VfB Stuttgart, dokonując aresztowań. (27)

Podczas meczu drugiej ligi pomiędzy Stuttgart Kickers a 1. FC Saarbrücken we wrześniu 1979 r. policjant chwyta za ubranie rzucającego się w oczy kibica z Saarbrücken, podczas gdy inny policjant próbuje z nim porozmawiać. (28)

Wykaz źródeł

1: IMAGO, Sportfoto Rudel

2: Pressebilderdienst Horst Müller GmbH

3: Pressebilderdienst Horst Müller GmbH

4: Stadtarchiv Braunschweig, Archiv Helmut Wesemann, 2 G IX 78/332/280/001

5: IMAGO, Sven Simon

6: Norbert Enker, laif

7: Marga Kingler, Fotoarchiv Ruhr Museum

8: Willi Römer, Bestand WR, Fotoarchiv Ruhr Museum

9: Fotograf unbekannt, PA Mager

10: IMAGO, Sven Simon

11: Stadtarchiv Braunschweig, Archiv Helmut Wesemann, 29a G IX 78/52/2/010

12: IMAGO, Sven Simon

13: Marga Kingler, Fotoarchiv Ruhr Museum

14: IMAGO, Sammy Minkoff

15: IMAGO, Ferdi Hartung

16: IMAGO, Kicker,Eissner, Liedel

17: IMAGO, Kicker, Eissner, Liedel

18: IMAGO, Ferdi Hartung

19: Bundesarchiv, MfS SED KL 2702 Bild 43

20: Zentrum deutsche Sportgeschichte Berlin-Brandenburg e.V., Fotograf unbekannt

21: IMAGO, Sportfoto Rudel

22: IMAGO, Sven Simon

23: Pressebilderdienst Horst Müller GmbH

24: IMAGO, Sportfoto Rudel

25: IMAGO, Ferdi Hartung

26: IMAGO, Rust

27: IMAGO, Pressefoto Baumann

28: IMAGO, Pressefoto Baumann

Die Webseite zur Ausstellung „Im Objektiv der Staatsmacht“ wurde im Rahmen des Projekts „Bildungsbrücken bauen” ins Polnische übersetzt, das aus dem Programm „Bildungskommunen” durch das Bundesministerium für Bildung, Familie, Senioren, Frauen und Jugend und die Europäische Union über den Europäischen Sozialfonds Plus (ESF Plus) gefördert wird.